Tectonics Athens | Αλλότριες μουσικές σε ομοφωνία

Και μια κουβέντα με τους μουσικούς Fred Frith και Γιάννη Κυριακίδη

Το Φεστιβάλ Tectonics που θα λάβει χώρα στις 16, 17 και 18 Ιουνίου σε διάφορα μέρη της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση και στην Διπλάρειο Σχολή (Πλ. Θεάτρου 3) συνδυάζει όντως αλλότρια μουσικά είδη, από την συμφωνική μουσική, την ηλεκτρονική, τον θόρυβο, τις ηχητικές εγκαταστάσεις – την παραδοσιακή μουσική και τον ελεύθερο αυτοσχεδιασμό. Ψυχή της όλης υπόθεσης ο γνωστός μαέστρος Ιλάν Βολκόφ που θα διευθύνει, εκτός των άλλων, την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών με έργα Morton Feldman, Γιάννη Χρήστου, Γιάννη Κυριακίδη και Christopher Fox. Μαζί θα συμπράξει ο πολύ σημαντικός, άγγλος κιθαρίστας και αυτοσχεδιαστής Fred Frith γνωστός, ανάμεσα σε άλλα, για τις συμμετοχές του στο θρυλικό προγκρέσιβ συγκρότημα των Henry Cow και τους Naked City του John Zorn.

To Φεστιβάλ Tectonics περιοδεύει σε όλον, σχεδόν, τον κόσμο – Νέα Υόρκη, Γλασκώβη, Αδελαΐδα, Όσλο κ.α.- με προμετωπίδα το δημιουργικό ανακάτωμα φαινομενικά αντιθέτων μεταξύ τους μουσικών, αρχής γενομένης, το 2012, απ’ το Ρέικιαβικ της Ισλανδίας – το μοναδικό, ίσως, χερσαίο μέρος συνάντησης των τεκτονικών πλακών Ευρασίας και Βορείου Αμερικής. Καθώς οι γιγάντιες πλάκες τρίβονται μεταξύ τους, παράγουν διαφορετικό υλικό από το πρωτότυπο το ίδιο και οι μουσικές που «συγκρούονται» στο Φεστιβάλ. Εν παραλλήλω, μέσα και έξω από την Στέγη σπουδαίοι καλλιτέχνες της παγκόσμιας μουσικής σκηνής, σε συνεργασία με έλληνες μουσικούς, θα παρουσιάσουν μια σειρά από έργα και ηχητικές περφόρμανς που θα εξερευνήσουν τις κυρίαρχες τάσεις της μοντέρνας μουσικής. Όπως, πχ ο Γιάννης Αγγελάκας που θα ερμηνεύσει John Cage, o γάλλος πολυτεχνίτης Ghedalia Tazartes, ο ελβετοαμερικάνος Christian Marclay που διερευνά τις διασυνδέσεις ήχου, θορύβου, φωτογραφίας, βίντεο και φιλμ και ο αμερικανός Alvin Curran που χρησιμοποιεί ηλεκτρονικά και  τυχαίους περιβαλλοντικούς ήχους. 

[hr]

Συνομιλίες με τον άγγλο κιθαρίστα και συνθέτη Fred Frith και τον κύπριο σύγχρονο μουσικό Γιάννη Κυριακίδη. 

[hr]

Fred Frith

Ένας πολύ ιδιαίτερος μουσικός – κιθαρίστας και συνθέτης-  που με το πέρασμα του χρόνου δείχνει μια όλο και πιο ώριμη εικόνα καθότι ξεκίνησε σαν τεχνίτης της κιθάρας στο σχήμα των σπουδαίων Henry Cow – μαζί με τον ντράμερ Chris Cutler- και ύστερα στους Art Bears και τους  Naked City- για να εξελιχθεί σε ένα αυτοσχεδιαστή, όχι μόνο στο χώρο της προσωπικής δημιουργίας, αλλά και σε αυτούς του χορού και του κινηματογράφου. Διάφορες συνθέσεις του έχουν ερμηνεύσει μουσικοί όπως το Arditti Quartet, ο Robert Wyatt, οι ROVA Sax Quartet και η Σκοτσέζικη Συμφωνική Ορχήστρα του BBC. Ο ίδιος έχει συμπράξει με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Λονδίνου και την Ορχήστρα Ραδιοφωνίας του Βερολίνου. Διδάσκει αυτοσχεδιασμό στο Mills College του Όκλαντ στην Καλιφόρνια και στη Μουσική Ακαδημία της Βασιλείας , στην Ελβετία. Τελευταία, ηχογραφεί για την ετικέτα Inkakt απ’ όπου και ύστατος  δίσκος του, “You Are Here” με τον πνευστό Hans Koch σε γόνιμους αυτοσχεδιασμούς. Σε αναμονή  της εδώ εμφάνισής του ρωτήσαμε για όλα αυτά τον Fred Frith.

Μπορείτε  να μας πείτε μερικά πράγματα για την δουλειά σας με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών και τον διευθυντής της Ilan Volkov στο Tectonics Athens;

Θα ερμηνεύσω σαν αυτοσχεδιαστής σολίστ ένα κομμάτι του Christopher Fox που ονομάζεται «Topofony». Είναι ένα πολύ όμορφο έργο στο οποίο το μέρος του αυτοσχεδιαστή δεν θεωρείται ως “κονσέρτο”, αλλά απλά ως ένα άλλο σκέλος σε μια σειρά από υφές και ηχητικά γεγονότα. Είμαι ιδιαίτερα ενθουσιασμένος, γιατί γνωρίζω το έργο των περισσότερων σολίστ που έχουν παίξει το κομμάτι πριν και έχουν πολύ διαφορετικές προσεγγίσεις, οπότε είμαι περίεργος ως προς το βάθος και το εύρος των δυνατοτήτων.

Μιλώντας για την ιστορία, κάτι σχετικά με αυτά τα πολύ δημιουργικά σχήματα  στα οποία κάποτε ήσασταν ηγετικό μέλος – εννοώ,  Henry Cow, Art Bears, Massacre, Skeleton Crew και Naked City. Και τι γίνεται με το σημερινό σχήμα σας, το Cosa Brava;

Δεν είμαι σίγουρος ότι θα μπορούσα να πω σε τόσο μικρό διάστημα για τόσο πολύ διαφορετικές δουλειές για τόσα χρόνια! Ίσως πιο σημαντικό είναι να μην μιλάμε για σχήματα, αλλά γιατί δουλεύω σε γκρουπ. Το γεγονός είναι ότι το μοντέλο εργασίας μιας ροκ μπάντας είναι ακριβώς το αγαπημένο μου μέσο. Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο μου αρέσει να συνεργάζομαι και να δημιουργώ μουσική μαζί με ανθρώπους που αγαπώ και που επέλεξαν να συνεργαστούν μαζί μου, αντί για ανθρώπους που δεν γνώρισα ποτέ που τυχαίνει να παίζουν τα κατάλληλα όργανα. Όλες οι ομάδες που αναφέρατε παραπάνω, συμπεριλαμβανομένης της Cosa Brava, εμπίπτουν στην κατηγορία αυτή. Επιτρέπουν ένα βαθύ επίπεδο αλληλεπίδρασης, το οποίο έχει τελειοποιηθεί κατά τη διάρκεια των χρόνων και παράγει κάτι που είναι προσωπικό, οικείο και δυναμικό. Όπως θα έπρεπε να είναι πάντοτε.

Ποιοι είναι οι αγαπημένοι μουσικοί στην αυτοσχεδιαζόμενη μουσική;

Αυτοί που πιστεύουν ότι ο αυτοσχεδιασμός δεν είναι ένα είδος μουσικής με ένα σύνολο αποδεκτών κανόνων ή τρόπων, αλλά μάλλον το άθροισμα των δικών τους προσωπικών ιστοριών και εμπειριών που τίθενται στην υπηρεσία της στιγμής και χρησιμοποιούνται ως μια μορφή εξαντλητικής και εκστατικής επικοινωνίας.

Πρόσφατα ερμηνεύσατε το «Gravity» – ένα από τα σημαντικότερα έργα σας – στο σύνολό του. Τι σημαίνει το «Gravity» για σας σήμερα;

Το «Gravity» ήταν μια εμπειρία αλλαγής- ζωής που άρχισα να δουλεύω λίγο πριν διαλυθούν οι Henry Cow, το 1978. Ήταν ιδιαίτερα απελευθερωτική στο πλαίσιο μιας κατάστασης που είχε γίνει προβληματική με την ανακάλυψη μιας συνθετικής φόρμας και ενός τρόπου εργασίας που πραγματικά  μου έκανε αίσθηση. Έτσι, έχω μια ιδιαίτερη αγάπη γι ‘αυτό. Πέρασα μερικές εβδομάδες το καλοκαίρι του 1978 στο ελληνικό νησί της Καλύμνου και οι σπουδές μου στην ελληνική λαϊκή μουσική (μετέγραψα ώρες μουσικής ενώ άκουγα γαμήλιες μπάντες που έπαιζαν όλη τη νύχτα στα βουνά) ήταν μια βασική επιρροή  στην παραγωγή του «Gravity».

Πείτε μας για την παραγωγή του πρόσφατου δίσκου σας “You Are Here”, με τον κλαρινετίστα και σαξοφωνίστα Hans Koch, για την Intakt.

Ο Hans και εγώ παίζουμε μαζί εδώ και πολλά χρόνια και από τότε που άρχισα να διδάσκω στη Βασιλεία, εκμεταλλευτήκαμε το ότι είμαστε κοντά για να παίζουμε πιο τακτικά. Αυτή ήταν μια τέλεια ευκαιρία για να δοκιμάσουμε τις νέες εγκαταστάσεις του Jazz Campus !

Το να ζείτε στην  Bay Area σας βοηθά να συνεργαστείτε με νέους μουσικούς μιας ακμάζουσας και δημιουργικής μουσικής σκηνής;

Σήμερα ζω και εργάζομαι στο Όκλαντ, στη Βασιλεία και στη Βαλνιβία της Χιλής. Υπάρχουν ακμάζουσες και δημιουργικές μουσικές σκηνές και στις τρία μέρη και είμαι πολύ χαρούμενος που αποτελώ μέρος όλων αυτών.

[hr]

Γιάννης Κυριακίδης

Ο Γιάννης Κυριακίδης γεννήθηκε στην Λεμεσό. Μετανάστευσε, το 1969, στην Αγγλία και από το 1975 ζει και εργάζεται στην Ολλανδία, στο Άμστερνταμ. Σπούδασε μουσικολογία στο Πανεπιστήμιο του Γιόρκ και σύνθεση με σημαντικούς μουσικούς. Συνθέτης ο ίδιος και sound artist ερευνά τρόπους δημιουργίας νέων μουσικών μορφών που βάζουν σε σκέψη την πράξη της ακρόασης. Τελευταία ψάχνει τις διαφορετικές σχέσεις ανάμεσα σε λέξεις και μουσική μέσω συστημάτων κωδικοποίησης της πληροφορίας στο ήχο, σύνθεσης των φωνών και προβολή του κειμένου στην μουσική. Ο Κυριακίδης έχει γράψει πάνω από εκατό συνθέσεις, κυρίως για θέατρο, πολυμέσα, και ηλεκτροακουστικές δουλειές για σύνολα δωματίου και μεγαλύτερα. Μαζί με τον Andy Moor ( The Ex) και την Isabelle Vigier δημιούργησαν την πρωτοποριακή ετικέτα νέας ηλεκτρονικής μουσικής Unsounds. Επίσης, ο Κυριακίδης ίδρυσε και διευθύνει τον σύνολο Maze ενώ διδάσκει σύνθεση στο Βασιλικό Κονσερβατόριο της Μουσικής, στην Χάγη. Ρωτήσαμε, λοιπόν, τον Κυριακίδη για την συμμετοχή του στο Tectonics, την έρευνά του και την δισκογραφική του.

Μίλησε μας για την δουλειά σου με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών και τoν διευθυντή της Ilan Volkov για την σύνθεση σου. 

Το κομμάτι «Der Komponist» που θα εκτελέσει η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών και ο διευθυντής Ilan Volkov γράφτηκε το 2016 για να γιορτάσει τα 80α γενέθλια του συνθέτη Helmut Lachenmann. Η δομή του βασίζεται στη φωνή του από μια συνέντευξη: “Ο συνθέτης, κατά τη γνώμη μου, δεν έχει τίποτα να πει, ο συνθέτης πρέπει να κάνει κάτι και ό, τι κάνει, θα πει περισσότερα από ό, τι ο ίδιος … πρέπει επίσης να του λέει κάτι”. Η καταγραφή του Lachenmann με αυτή την πρόταση αποτελεί την ηχητική και εννοιολογική σπονδυλική στήλη του έργου. Το κομμάτι σαρώνει αργά μέσα από το περίγραμμα της φωνής του σαν να ερευνάται  υπό μικροσκόπιο και η βάση του υλικού που παίζει η ορχήστρα προέρχεται από αυτή τη διαδικασία.

Για την συμμετοχή σου ως μουσικού στο έργο «Burdocks» του συνθέτη Christian Wolff.

Ο Christian Wolff είναι ένας από τους μουσικούς μου ήρωες και είχα την ευκαιρία να τον συναντήσω αρκετές φορές στο παρελθόν. Πριν από μερικά χρόνια τον προσκαλέσαμε να περάσει μια εβδομάδα διδασκαλίας στο Ωδείο της Χάγης. Έχουμε ερμηνεύσει  πολλά έργα του, συμπεριλαμβανομένης της «Music for 1,2 or 3 People, Changing the System and Edges», που, επίσης, εκτέλεσε και το φοιτητικό μας αναλογικό ηλεκτρονικό σύνολο. Ήταν σπουδαία υπόθεση να συνεργαστώ στενά μαζί του για αυτή την σύνθεση. Το «Burdocks» είναι ένα κομμάτι που ξέρω, αλλά δεν είχα παίξει ποτέ, γι ‘αυτό ανυπομονώ να το εκτελέσω με τους μουσικούς στο φεστιβάλ.

Δώσε μας μια εικόνα του ευρηματικού τελευταίου σου άλμπουμ “Subvoice”. Τις κοινωνικο-πολτικές εμπνεύσεις σου και τις τεχνικές σου.

Το «Subvoice» είναι ένα άλμπουμ κομματιών που ασχολούνται με τη γλώσσα και τη φωνή που δουλεύω τα τελευταία πέντε χρόνια. Διερευνά διάφορες προσεγγίσεις στην ομιλία, τη φωνή και το κείμενο. Αυτά είναι αποτυπωμένα στη μουσική, έτσι ώστε να φέρουν τόσο το μήνυμα της ομιλίας στην κωδικοποίηση των δεδομένων του κειμένου όσο και τον χαρακτήρα της φωνής στον τρόπο με τον οποίο εκφράζεται μουσικά. Οι συνθέσεις ποικίλουν, από το κομμάτι της ορχήστρας που θα ακουστεί στο φεστιβάλ έως στην 10ωρη εγκατάσταση πιάνου στη Μπιενάλε της Βενετίας το 2011, η οποία κωδικοποιεί  ολόκληρη την «Πολιτεία» του Πλάτωνα, στη μουσική.

Για το σύνολο Maze που συνήθως εκτελεί τις συνθέσεις σου  και την συνεργασία σου για το ρεμπέτικο με τον Andy Moore των The Ex. 

Τα δύο βασικά πρότζεκτ  στα οποία έχω συμμετάσχει τακτικά τα τα τελευταία χρόνια είναι πραγματικά το MAZE, ένα ηλεκτροακουστικό σύνολο στο οποίο παίζω και το ντουέτο με τον Andy Moor. Με το MAZE επικεντρωνόμαστε σε συνθέσεις «ανοιχτής φόρμας» και διερευνούμε διαδραστικές τεχνικές συμβολισμού. Έχω γράψει μερικά έργα για την ομάδα που περιλαμβάνουν κομμάτια σε iPad που δημιουργούν ένα είδος μεταξύ της σύνθεσης και του αυτοσχεδιασμού. Η Anne La Berge, ένα άλλο μέλος της ομάδας, συνθέτει επίσης με αυτό τον τρόπο και, εκτός από τις δικές μας συνθέσεις, παίζουμε κομμάτια που προέρχονται από αυτή την παράδοση: Christian Marclay, Alvin Lucier, Robert Ashley, John Cage, Anne Lockwood, Justin Bennett, Pauline Oliveros κ.α. Με τον Andy Moor παίζω πάνω από 15 χρόνια, είμαστε καλοί φίλοι. Εκτός απ’ τον αυτοσχεδιασμό σε διαφορετικά περιβάλλοντα, έχουμε το έργο «Rebetika»– δύο άλμπουμ μέχρι σήμερα- με ερμηνείες κλασσικών ρεμπέτικων  τραγουδιών και πολλά άλλα άλμπουμ διαφορετικής μουσικής, αλλά πάντα κιθάρα και ηλεκτρονικά. Φέτος θα  γράψουμε ένα νέο έργο, εν μέρει στη γαλλική Pavilion, στην Μπιενάλε της Βενετίας.

Για την δισκογραφική ετικέτα της Unsounds  που εσύ διευθύνεις και την φιλοσοφία της. Μερικά χαρακτηριστικά έργα της.

Ο Andy Moor, η Isabelle Vigier και εγώ αρχίσαμε την Unsounds περίπου πριν από 17 χρόνια. Έχουμε μέχρι στιγμής περίπου 50 κυκλοφορίες. Η ιδέα της ετικέτας ήταν να απελευθερώσει  διάφορα δημιουργικά έργα μας  με τη μουσική που μας αρέσει και τη μουσική των φίλων μας. Λόγω των κοινών μας συμφερόντων – αυτό περικλείει πολλά στυλ από τον αυτοσχεδιασμό έως το σύγχρονο κλασικό έως το ηλεκτρονικό. Πρόσφατα συνειδητοποιήσαμε ότι υπάρχει μια κλασική κληρονομιά σε όλα αυτά – η φωνή (ομιλία παρά τραγούδι) που χαρακτηρίζει  πολλές  απ’ τις κυκλοφορίες του Andy Moor με τον Anne James Chaton, τον Alessandro Bosetti, την Anne La Berge, τον Arturas Bumsteinas, τον Robert Ashley και τα δικά μου κομμάτια. (Επίσης, φαίνεται να είναι πολλά ονόματα που αρχίζουν με A).

Ανάλυσε μας λίγο τις έρευνες σου πάνω σε θέματα αντίληψης, συναισθήματος και γλώσσας και πως αυτά καθορίζουν τις ηχητικές μας εμπειρίες.

Υπάρχουν πολλά να ειπωθούν για αυτό το θέμα – τόσα που δεν χωρούν εδώ. Πιστεύω ότι υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι με τους οποίους η μουσική μας φτάνει σε μας – διαφορετικοί τρόποι ακρόασης και αυτοί μπορούν να περιγραφούν ευρέως σε ό, τι αφορά την αντίληψη, την αίσθηση και τη γλώσσα. Από τον τρόπο που μπορούμε να καταλάβουμε το καθαρό αισθησιασμό του ήχου – πώς αλληλεπιδρά με το σώμα μας – με την συνειδητοποίηση του τι είδους αισθήματα αγγίζει – και με την ανάγνωση των πολλών επιπέδων του νοήματος. Η μουσική είναι ικανή να μας υπνωτίζει με όλους αυτούς τους τρόπους, και αν συμβούν  όλοι μαζί ταυτόχρονα – τόσο  το καλύτερο.

[hr]

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Παρασκευή 16 Ιουνίου | Διπλάρειος Σχολή
21:30 Ellen Fullman-Long String Instrument (60’)
22:45 mines (30’)
23:15 Tashi Wada (20’)

Σάββατο 17 Ιουνίου
Στέγη | Μικρή Σκηνή
17:00 Giuliano D’Angiolini, Manuel Zurria και μουσικοί από την Κάρπαθο (70’)
18:45 Η Dafne Vicente Sandoval ερμηνεύει Éliane Radigue και Tashi Wada (40’)

Στέγη | Φουαγιέ
19:45 Christian Wolff, Burdocks [1970-71]
Με τους: Ilan Volkov, Robyn Schulkowsky, Judith Hamman, James Rushford, Manuel Lima, Samuel Dunscombe, Yannis Kyriakides, Yael Barolsky, Ram Gabay, Έλενα Κακαλιάγκου, Ιλάν Μανουάχ, Στέφανος Χυτήρης, Γιάννης Κοτσώνης, Θάλεια Ιωαννίδου, Άννα Παπουτσή

Στέγη | Κεντρική Σκηνή
20:30 Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών (ΚΟΑ) σε διεύθυνση του Ilan Volkov, ερμηνεύει έργα των Γιάννη Κυριακίδη, Morton Feldman, Γιάννη Χρήστου, Christopher Fox.
Σολίστας ο Fred Frith.

Στέγη | Μικρή Σκηνή
22:30 Δανάη Στεφάνου & Μιχάλης Μοσχούτης (20’)
23:15 Ghedalia Tazartes (40’)

Διπλάρειος Σχολή
00:30 Ellen Fullman και Konrad Sprenger (60’)

Κυριακή 18 Ιουνίου
Στέγη | Μικρή Σκηνή
19:00 Έργα των Αναστάση Φιλιππακόπουλου και Ορέστη Τουφεκτσή (55’)

Στέγη | Κεντρική Σκηνή
20:30 Christian Marclay, Screenplay (30’) Ερμηνεύουν: Έλενα Κακαλιάγκου, Κωστής Κηλύμης, Βασίλης Τζαβάρας
21:20 Οι Alvin Curran, Robyn Schulkowsky και Γιάννης Αγγελάκας ερμηνεύουν John Cage και Alvin Curran.

Στέγη | Μικρή Σκηνή
22:30 Mama Luma  (20’)
23:15 Lori Goldston (30’)
00:00 Nate Young (30’)

Κανονικό: 5 € ανά συναυλία

ΑΜΕΑ, Συνοδός ΑΜΕΑ & Άνεργοι: 2 €

 Πάσο ημέρας για το Σάββατο 17 Ιουνίου: 16 €

Πάσο ημέρας για την Κυριακή 18 Ιουνίου: 12 €
*Το πάσο ημέρας περιλαμβάνει όλες τις συναυλίες στη Μικρή & στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης