The Revolution will not be televised.
Μια ελεύθερη, επικαιροποιημένη, και «εξελληνισμένη» ενίοτε, απόδοση του κλασικού τραγουδιού του 1971.
Μια ελεύθερη, επικαιροποιημένη, και «εξελληνισμένη» ενίοτε, απόδοση του κλασικού τραγουδιού του 1971 του Gil Scott-Heron. Αφιερώνεται στους εξεγερμένους των ΗΠΑ του Μάη-Ιούνη 2020.
The Revolution will not be televised.
(μια αναφορά στη σπουδαία μαύρη κουλτούρα.)
Δεν θα μπορέσετε να μείνετε σπίτια σας, αδέρφια μου
Δεν θα μπορέσετε να μπείτε στη πρίζα, να φτιαχτείτε και να δικαιολογηθείτε.
Δεν θα μπορείτε με πρέζα να ρεμαλιάζετε
και στη διάρκεια των διαφημίσεων να πετάγεστε για μπύρες
καθώς η επανάσταση δεν θα μεταδοθεί τηλεοπτικά.
Την επανάσταση δεν θα την δείξει η τηλεόραση.
Την επανάσταση δεν θα σας την προσφέρει η Xerox
έτοιμη, σε μέρη και δίχως ελαττώματα.[1]
Η επανάσταση δεν θα σας προβάλει εικόνες του Νίξον
τρομπέτες να φυσάει[2] και να ηγείται του John Mitchell[3], του στρατηγού Abrams[4] και του Spiro Agnew[5] καθώς θα τρώνε πατσά
που από κάποια καβάτζα στο Χάρλεμ θα έχουν κατασχέσει.
Την επανάσταση δεν θα την δείξει η τηλεόραση.
Η επανάσταση δεν θα είναι προσφορά κάποιας κουλτουριάρικης εκπομπής
με πρωταγωνιστές τη Natalie Wood, τον Steve McQueen ή τον Bullwinkle τον τάρανδο[6] και την Julia.[7]
Η επανάσταση δεν θα κάνει πιο σέξι τα λόγια σου.
Η επανάσταση δεν θα σου ξυρίσει την αξυρισιά.[8]
Η επανάσταση δεν θα σε κάνει να μοιάζεις 3 κιλά πιο αδύνατος, γιατί
η επανάσταση δεν θα μεταδοθεί τηλεοπτικά, αδερφέ μου.
Δεν θα υπάρχουν εικόνες δικές σου και του Willie May[9]
να σπρώχνετε το καρότσι του σούπερ μάρκετ σπριντάροντας γύρω από το τετράγωνο
ή να προσπαθείτε σε ένα κλεμμένο ασθενοφόρο να χώσετε μια έγχρωμη τηλεόραση.
Το NBC δεν θα είναι ικανό να προβλέψει ποιος θα είναι ο νικητής τριάντα δύο δευτερόλεπτα μετά τις οχτώ[10]
ή να κάνει ταυτόχρονα ρεπορτάζ από 29 συνοικίες.
Η επανάσταση δεν θα μεταδοθεί από την τηλεόραση.
Δεν θα υπάρχουν εικόνες από γουρούνια να εκτελούν τα αδέρφια μας σε άμεση αναμετάδοση.
Δεν θα υπάρχουν εικόνες από μπάτσους να εκτελούν τα αδέρφια μας σε επανάληψη.
Δεν θα υπάρχουν εικόνες του Whitney Young
να τον ξεφτιλίζουν και να τον πετάνε έξω από το Χάρλεμ με μια ολοκαίνουρια μέθοδο.[11]
Δεν θα δούμε σε αργή κίνηση ή σε πίνακα τον Roy Wilkins
να περπατάει στη Watts του Los Angeles[12] ντυμένος με τα κόκκινα, μαύρα και πράσινα[13] της απελευθέρωσης
που φύλαγε για την πιο κατάλληλη στιγμή.
Κωμωδίες, φαρσοκωμωδίες και θεαματικές γελοιότητες[14]
δεν θα είναι καθόλου γαμημένα σχετικές με την όλη κατάσταση
και οι γυναίκες θα αδιαφορούν αν ο Μίμης έριξε τελικά την Λόλα[15] σε κάποια σαπουνόπερα
γιατί οι μαύροι θα είναι στους δρόμους αναζητώντας μια πιο ηλιόλουστη μέρα.
Την επανάσταση δεν θα την δείξει η τηλεόραση.
Δεν θα υπάρχουν πιασάρικα νέα στο δελτίο των οχτώ
ούτε εικόνες ζόρικα οπλισμένων γυναικών[16]
και της Τζάκι Ωνάση καθώς φυσάει την μύτη της.[17]
Το μουσικό σήμα δεν θα γραφτεί από τον Jim Webb ή τον Francis Scott Keys[18]
ούτε θα το τραγουδάει ο Glen Campbell, ο Tom Jones, ο Johnny Cash, ο Engelbert Humperdinck[19], ή οι The Rare Earth[20]
Η επανάσταση δεν θα μεταδοθεί από την τηλεόραση.
Η επανάσταση δεν θα σας πει «επιστρέφω αμέσως!»
μετά από μήνυμα για κάποιο «λευκό σίφουνα»
κάποιο «λευκό κεραυνό» ή για λευκούς ανθρώπους.
Δεν θα χρειάζεται να ανησυχείτε για ένα περιστέρι στο υπνοδωμάτιο σας,
για μια τίγρη στο ντεπόζιτο ή ένα γίγαντα στη χέστρα σας.
Η επανάσταση δεν θα βελτιωθεί με την Κόκα.
Η επανάσταση δεν θα καταπολεμήσει τα μικρόβια που προκαλούν άσχημη αναπνοή.[21]
Η επανάσταση θα βάλει εσάς στη θέση του οδηγού.[22]
Η επανάσταση δεν θα παιχθεί στην τηλεόραση.
Δεν θα την δείξει η τηλεόραση.
Δεν θα μεταδοθεί στην τηλεόραση.
Η επανάσταση δεν θα είναι μια ακόμη επανάληψη, αδέρφια,
Η επανάσταση θα πραγματοποιηθεί ζωντανά!
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Με βάση τα νέα γεγονότα, ψάχνω να βρω αν υπάρχει κάποια ευρέως διαδεδομένη μετάφραση του κλασικού τραγουδιού του 1971 στα ελληνικά. Δεν βρίσκω και σκέφτομαι ας το μεταφράσω εγώ, στα γρήγορα. Ένα τραγούδι είναι στο κάτω-κάτω. Έπεσα πολύ έξω. Ήταν κάτι πολύ απαιτητικό. Αλλά άξιζε τον κόπο.
Επιβεβαίωσα, ασφαλώς, πως κάθε λέξη στην αμερικάνικη αργκό έχει πολύπλευρες εννοιολογήσεις και νοηματοδοτήσεις αναλόγως του τρόπου προσέγγισης. Με τις πολλαπλές αναφορές στην εποχή και την ιστορία, την μαζική κουλτούρα, την διαφήμιση, την κοινωνική συνθήκη της καθημερινότητας και την προφορική πολιτική καταγγελία, ο Gil Scott-Heron έθεσε τους αισθητικούς και νοηματικούς όρους μιας νέας μουσικής αντίληψης, της rap, μέσω της διφορούμενης δύναμης των λέξεων. Δημιούργησε έτσι ένα εκτόπισμα τέχνης αντιδρώντας ουσιαστικά στην όλη κουλτούρα της σύγχρονης εποχής, θέτοντας ταυτόχρονα την πολιτική διέξοδο. Αποτέλεσε, εν τέλει, ένα από τα πιο γνωστά και σημαντικά τραγούδια του 20ου αιώνα και μετατράπηκε, αν δεν ανέξειξε, άλλο ένα επιδραστικό σύνθημα ενός ολόκληρου κινήματος.
Οι σημειώσεις που περιέχονται βοηθούν στην όλη κατανόηση της εποχής και του πλαισίου που ζούσανε και σκέφτοταν οι μαύροι, κυρίως οι μαύροι που αρνούνταν την όλη κοινωνία του θεάματος και δέχονταν την πολιτική διάλυση της. Με αυτόν τον τρόπο, το τραγούδι έχει ακόμα μεγαλύτερη σημασία για τους ακροατές.
Αποτελεί μια ελεύθερη, επικαιροποιημένη, και «εξελληνισμένη» ενίοτε, απόδοση και αφιερώνεται στους εξεγερμένους των ΗΠΑ του Μάη-Ιούνη 2020. Αποκλειστικά για ToPeriodiko.gr.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] Αναφορά, μάλλον, σε σλόγκαν ή πρακτική της Xerox καθώς η μεγαλύτερη εταιρία φωτοτυπικών μηχανημάτων που αναγκαστικά έπρεπε να αποδοθεί στα ελληνικά με άλλα λόγια.
[2] Στην αργκό ως «bugle» αναφέρεται η κοκαΐνη. Μιας και υπάρχει αναφορά στον πρόεδρο Νίξον, αξίζει να θυμηθούμε ότι ξεκίνησε την φημισμένη πολιτική «War on drugs» ως δικαιολογία για την καταστολή του μαύρου πληθυσμού. Μια τέτοια ερμηνεία είναι δόκιμη μιας και η συνέχεια του στίχου παραπέμπει και σε πολεμική δραστηριότητα. Θα μπορούσε ως εκ τούτου να αποδοθεί παίρνοντας υπόψη την όλη ειρωνεία του Gil Scott-Heron ως «εικόνες του Νίξον να σνιφάρει κόκες».
[3] Εισαγγελέας του σκανδάλου Watergate, όπου και καταδικάστηκε.
[4] Βασικός στρατηγός των ΗΠΑ στο πόλεμο του Βιετνάμ.
[5] Αντιπρόεδος των ΗΠΑ επί Νίξον.
[6] Χαρακτήρας κόμικ.
[7] Μια από τις πρώτες μαύρες πρωταγωνίστριες στην τηλεόραση των ΗΠΑ, όπου σύμφωνα με τη άρχουσα μαζική κουλτούρα την αναπαριστούσαν με μη στερεοτυπικό τρόπο.
[8] Αναφορά σε διαφημίσεις οδοντόκρεμας και ξυριστικά Gillette.
[9] Παίκτης του baseball.
[10] Αναφορά στη φημισμένη για την εποχή παραδοχή πως τα κανάλια βγάζουν λίγα δευτερόλεπτα μετά το κλείσιμο της κάλπης με ακρίβεια για το ποιος θα είναι ο νικητής των εκλογών.
[11] Αναφορά στον παραδοσιακό τρόπο εξευτελιστικής τιμωρίας του 18ου-19ου αιώνα στις ΗΠΑ να διώχνουν από την πόλη κακοποιούς καθώς τους κουβαλάνε δυο άτομα ενώ αυτοί είναι καβάλα πάνω σε μια ράγα αμαξοστοιχίας. Εδώ αναφέρεται σε έναν από τους ηγέτες του κινήματος για τα δικαιώματα των μαύρων, Whitney Young.
[12] Εξέγερση στη γειτονιά Watts του Λος Άντζελες το 1965, με αφορμή την αστυνομική βία ενάντια σε μαύρο μοτοσυκλετιστή και μαύρη γυναίκα έγκυο. 4000 μέλη της Εθνικής Φρουράς την κατέστειλαν με θύματα 34 νεκρούς.
[13] Τα χρώματα της σημαίας της «Μαύρης Απελευθέρωσης» όπως ορίστηκε το 1920 με το «Διάταγμα των Δικαιωμάτων των Νέγρικων Λαών του Κόσμου» στην Νέα Υόρκη.
[14] “Green Acres”, “Beverly Hillbillies”, and “Hooterville Junction”: φαρσοκωμωδίες της αμερικάνικης τηλεόρασης.
[15] Εδώ αναφέρεται στα ονόματα Dick και Jane, δυο λευκά παιδάκια, ήρωες του ανάλογου «Αναγνωστικού» των ΗΠΑ της εποχής. Dick στην αμερικάνικη αργκό σημαίνει «πέος» και γι’ αυτό συνεχίζει με την φράση «get down with» που σημαίνει «κάνω σεξ».
[16] Αναφορά ίσως και στο στυλ «άφρο» των μαλλιών των μαύρων γυναικών της εποχής
[17] Λόγω της κλασικής εικόνας να σκουπίζει την μύτη της την ώρα του θανάτου του άντρα της, προέδρου των ΗΠΑ, Τζον Κένεντι.
[18] Ο στιχουργός του Εθνικού Ύμνου των ΗΠΑ.
[19] Μουσικοί και συνθέτες, όλοι τους λευκοί, κυρίως της pop μουσικής όπου ταυτόχρονα κάνανε και show στην τηλεόραση της εποχής.
[20] Αμερικάνικη μπάντα που αποτελούταν από λευκούς μόνο. Ιδιαίτερο ζήτημα, μιας και ήταν της εταιρίας Motown του Detroit, την φημισμένη δισκογραφική εταιρία που είχε ιδρυθεί από μαύρους και που έπαιξε ρόλο στο να μπει ευρέως η μαύρη μουσική στα σπίτια των Αμερικάνων.
[21] Αναφορές κυρίως σε διαφημιστικά slogan μεγάλων εταιριών που μπορεί να ερμηνευτεί επιπλέον ως μορφές που μπορεί να πάρει το κράτος «εισβάλλοντας» στην ιδιωτική ζωή των ανθρώπων. «Ajax cleans like a white tornado» της Ajax, «White lightning» αναφορά στα λαθραία ποτά της ποτοαπαγόρευσης, «περιστέρι» αναφορά στα αποσμητικά της Dove, «τίγρη στο ντεπόζιτο» αναφορά σε σλόγκαν της Exxon Mobile, «ένα γίγαντα στο καμπινέ» αναφορά σε διαφήμιση αποφρακτικού χημικού τουαλέτας, «Η επανάσταση δεν θα βελτιωθεί με την Κόκα» είναι αναφορά στο σλόγκαν της Κόκα Κόλα αλλά στην προφορική έκφραση του Gil Scott-Heron στο τραγούδι και στο σύνολο των νοημάτων του μοιάζει να αναφέρεται και στη κοκαΐνη, «μικρόβια» αναφορά σε διαφήμιση της Listerine.
[22] Αναφορά στη διαφήμιση της Hertz: «Η Hertz θα σας βάλει στην θέση του οδηγού». Εδώ πολιτικοποιεί αντίστροφα το σλόγκαν.