Ιώβ -Η ιστορία ενός απλού ανθρώπου

Ιώβ -Η ιστορία ενός απλού ανθρώπου, Joseph Roth

Mετάφραση: Μαρία Αγγελίδου, Eκδ. Άγρα

Αρκετά γνωστός στο Ελληνικό αναγνωστικό κοινό, ο Αυστριακός (γεννημένος στην Ουκρανία) Εβραίος Joseph Roth συγκαταλέγεται στους σημαντικούς συγγραφείς του μεσοπολέμου, της mitteleuropa, οι οποίοι, κατά τον γράφοντα, αποτελούν το βαρύ πυροβολικό του Ευρωπαϊκού μυθιστορήματος. Γνωστός στο κοινό των εφημερίδων της κεντρικής Ευρώπης τη δεκαετία του 1920 ως Κόκκινος Ρότ ή Κόκκινος Γιόζεφ, ήταν από αυτούς που προέβλεπαν την άνοδο του φασισμού και την περιέγραφαν με φρίκη.

 Η ιδιαιτερότητα του Roth έγκειται στο ότι  πολλά έργα του τα έγραψε υπό την επήρεια  αλκοόλης και μάλιστα ο  «Ιώβ» αποτελεί το πιο ακραίο του παράδειγμα: Το δεύτερο μέρος, σε αντίθεση με το πρώτο, μοιάζει να έχει  δραπετεύσει  από άλλο μυθιστόρημα, φαίνεται κάπως ασύνδετο και χωρίς ένα, κάποιο,  φινάλε. Ο ίδιος ο Roth παραδέχθηκε πως στη συγγραφή του έπινε ασταμάτητα…Οι κριτικές του ήταν θετικές,  παρά τις όποιες επιφυλάξεις  και μάλιστα γνώρισε πολλαπλές μεταφράσεις –έγινε θεατρικό έργο και μεταφέρθηκε  στον κινηματογράφο.

Ο Μέντελ Σίνγκερ, ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου είναι Εβραίος δάσκαλος, ένας θεοσεβούμενος που διδάσκει στους μαθητές του τη Βίβλο. Η γυναίκα του, Δεββώρα, και τα τέσσερα παιδιά τους εκπροσωπούν χαρακτήρες γνωστούς της κεντροευρωπαϊκής Εβραϊκής κουλτούρας. Ο καθένας ακολουθεί την προδιαγεγραμμένη μοίρα του, με μοναδική εξαίρεση τον σακάτη Μενουχίμ, που δεν μπορεί να περπατήσει ούτε να μιλήσει. Τα αδέλφια του θέλουν να εξαφανίσουν το βάρος αλλά το παιδί, παρά τις όποιες δοκιμασίες επιβιώνει. Είναι ο Μέντελ, ωστόσο, αυτός, που σαν άλλος Ιώβ, ταλαιπωρείται στο σκληρό καθεστώς της  φτώχειας στην Τσαρική Ρωσία και κατόπιν- μετανάστης-  στο αφιλόξενο  περιβάλλον της Νέας Υόρκης, όπου μοναδικός θεός είναι το κέρδος. Χάνει ένα – ένα τα μέλη της οικογένειάς του, αρρωσταίνει και τον εκμεταλλεύονται ασύστολα. Όλα μοιάζουν να τον σπρώχνουν προς  ένα τραγικό τέλος ώσπου συμβαίνει μια απίστευτη ανατροπή… Ένας άσσος στο μανίκι του Roth που εμφανίζεται ως δια μαγείας, ποιητική αδεία…

Με εξαίρεση το «Εμβατήριο του Ραντέτσκυ», που θεωρείται  το πιο οργανωμένο και  καλύτερο έργο του- πολλά από τα υπόλοιπα φαντάζουν μάλλον ασυναρμολόγητα. Στο “Εμβατήριο” όλα ξεκινούν με ορμή για να καταλαγιάσουν προς  το τέλος. Σε αντίθεση, ο  «Ιώβ» τελειώνει με ένα παραληρηματικό κρεσέντο,  χαρακτηριστικό της άνεσης του συγγραφέα  να επινοεί δυνατές συναισθηματικές  εικόνες ζόφου και δυστυχίας. Πηγαίο ταλέντο που ανάβλυζε διαρκώς ιστορίες και χαρακτηριστικές φιγούρες γεμάτες λυρική ποίηση  και ανθρωπιά.