Το μυθιστόρημα του Ματιέ, πολυπρόσωπο, πολύχρωμο, ζωντανεύει εύστοχα τη σταδιακή φθορά μιας εποχής που αποτέλεσε τη μετάβαση στο παγκοσμιοποιημένο σήμερα. Ωριμος λόγος, ακρίβεια κινήσεων και αφήγηση γεμάτη αγωνία και ένταση.
Δυο βιβλία, δυο εξομολογήσεις. Το ένα ισπανόφωνο νουαρ και το άλλο μονόλογος, ελληνικός. Το πρώτο σκληρό, βίαιο, γεμάτο περιπέτεια και το δεύτερο πικρό, στενάχωρο, αδυσώπητα ειλικρινές. Αμφότερα όμως εξομολογητικά.
Ο Ντυμπουά θίγει το θέμα της κατανόησης, του σεβασμού, της επιείκειας, της ανθρωπιάς, της αγάπης και της δικαιοσύνης. Ζητήματα πάντα επίκαιρα και πάντα υπό την απειλή της βίας του κέρδους, της βίας της δικαιοσύνης, της βίας της απανθρωπιάς.
Η Σωτηροπούλου έφτιαξε ένα καλειδοσκοπικό μυθιστόρημα. Σε κάθε κεφάλαιο το κάτοπτρο αλλάζει μαζί και η μορφή του βιβλίου. Κωμωδία, υπαρξιακό δράμα, ερωτική ιστορία, ιστορία συναισθηματικής ωρίμανσης, σουρεάλ επεισόδιο. Σαν να παρακολουθείς ταινία του Ακι Καουρισμάκι.
Δύο βιβλία που μας μεταφέρουν σε κόσμους μακρινούς μα και τόσο κοντινούς. Ένα παραμύθι που ποτέ δεν τελειώνει και δεν φεύγει από τη μνήμη μας και ένα θαύμα ραδιοφώνου στο χαρτί.
Η βιβλιογραφία που χρησιμοποίησε ο Peter Ackroyd είναι το μυστικό της βιογραφίας. Ο αριθμός των τίτλων που μελέτησε του έδωσε τη δυνατότητα να διασταυρώσει φήμες, αβάσιμες πληροφορίες, να επιβεβαιώσει ισχυρισμούς και να μείνει πραγματικά αμερόληπτος σε σημεία που δεν υπάρχει ξεκάθαρη απάντηση.
Το ερώτημα που μας θέτει ο Εσσε είναι απλό: Ο χρόνος και όσα κουβαλά αλλάζουν αυτούς που μένουν ή αυτόν που επιστρέφει; Διαβάζοντας τη νουβέλα καταλαβαίνεις ότι η αλλαγή αφορά και τους δύο, χωρίς όμως να εκδηλώνεται με τον ίδιο τρόπο.
Ο Κουμανταρέας στην ουσία αμφισβητεί μέσα από τους ήρωες του την αρρώστια της μη αμφισβήτησης. Και η μεγαλύτερη αμφισβήτηση είναι αυτή της εξουσίας. Είτε της οικογένειας είτε της μητέρας, είτε της κλειστής ομάδας, είτε της στρατιωτικής ομάδας.
Ακόμη μια, ποιητική αυτή την φορά, έκφραση της γενιάς μας, της γενιάς που την έχουν πάρει φαλάγγι οικονομικά και ταυτόχρονα αξιακά, ιδεολογικά και αισθητικά είναι γενιά που ωστόσο αμύνεται με πρόσημο επίθεσης.
Στην Μπερλίν είναι η τόλμη και το ρίσκο που παίρνει για να παρέμβει στη ροή του χρόνου. Αυτή είναι η αίσθηση και το αποτύπωμα αυτής μένει μετά την ανάγνωση κάθε ιστορίας της. Εκεί που όλα κυλούν «ομαλά» και με προκαθορισμένη πορεία-κατάληξη, έρχεται το αόρατο χέρι της Μπερλίν και τα βγάζει εκτός πορείας.